Türkçe edebiyatın en şaşırtıcı ve ilginç yazarlarından Süreyya Evren “Evsel Dönüşüm (Toplu Öyküler 1990-2019)” ile bir kez daha karşımızda.
Öykü alanında hatırı sayılır ve hak edilmiş bir üne sahip olan Süreyya Evren ilk kitabını 1993 yılında yayınladı. Öykülerinde içine kısılıp kaldığımız şehir hayatını ve bu hayatın amorf hale getirdiği insanı yorumlayan Evren’in yeni öykü kitabı Can Yayınları çatısı altında yayınlandı.
Süreyya Evren’in şizofrenik sayılabilecek öykü dünyasının kapılarını ardına kadar aralayan Evsel Dönüşüm her bir dönemeçte sizi kendinizle, kimliğinizle ya da yaşarken kaçırdığınız anlarla yüzleştiriyor. Öykünün akışındaki heyecan içinde neredeyse kaçırayazdığınız o anlar tıpkı yaşarken olduğu gibi sizi durdurur, geri döndürür ve neye işaret ettiği üzerine düşünmek zorunda hissedersiniz. Anlatımcı gelenekten beslenen Süreyya Evren öyküsünde bu bilindik ve klasik örgünün şaşırtıcı bir şekilde yeni kapılara çıktığını fark edersiniz.
Evsel Dönüşüm’ün kahramanı bildiğimiz aile babasıdır, bilmediğimiz yanı, bir erkekte pek göremediğimiz naiflik ve kibarlıktır. Onunla diyalektik bir uyum içinde olan belediye görevlileri evi darmadağın ettiklerinde bu tutarsız uyumun ilk anlarına tanık oluruz. Süreyya’nın öyküsünde sıklıkla su üstüne çıkan “iç mantık” meselesi aslında bu hikayenin de çekirdeğini oluşturur. Belediye görevlilerinin bize bir gizem gibi görünen mevzuata uygunluğu ve kahramanın kendi iç mantığı. Kafkaesk başlayan bu öyküde aslında evin içine kadar giren devlet, kurallar ve mevzuatlar yaşamı düzenlemek adına çok yüksek sesle konuşur, varlığınızın sınırlarına kadar girer. Adeta bir Stanislaw Lem öyküsü gibi iki başka varlık karşılaşır evin içinde, evin sakini ve devletin görevlisi. Şimdi ne yapacaksın sorusu kafanızda asılı dururken, Süreyya Evren’in Evsel Dönüşüm’üne dalmaktan kaçınmayın.
Süreyya Evren Kimdir?
Adının önüne şair, yazar, çevirmen, editör sıfatlarını ekleyen Evren, Türkçe yazının en verimli yazarlarından birisi aynı zamanda. Meraklısına kitaplarını da eklemiş olalım. Postmodern Bir Kız Sevdim (1993), Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üzerine Kısa Bir Roman (1994), Genç Şairler ve Yazarlar Kitabı (1995), Zaman Zeman Öyküleri (1995), Ur Lokantası (1999), Kanlar Ülkesinde Karnaval (2001), Hepimiz Gogol'un Palto'sundan Çıktık (2001), Bağbozumları: Kültür, Politika ve Gündelik Hayat Üzerine (2002), Başka Bir Dünya Mümkün (2002), Buruşuk Arzular (2004), Viyana Nokta (2007), Aranan Kitap: Sanat ve Siyaset Yazıları (2007), Kullanma Kılavuzu: Türkiye'de Güncel Sanat 1986-2006 (2007), Kayıplar Ülkesiyle Dans (2008), 23 Nisan Ağıdı (2011), Dünyanın En Güzel Divanyolu (2011), 101 Yapıt, Türkiye Güncel Sanatı'nın Kırk Yılı (2011), Post-Anarchism: A Reader (2011), Ebu Garib Neşesi (2012), Başbakan'ın Krallığı (2013), Bir Avuç Adalet İçin (2013), Çocuklar İçin Türkiye Güncel Sanatı (2013), Hiç Kimseyi İlgilendirmeyen Kişisel Bir Felaket (2013), Anarşizmler: Anarşizmin Geçmişi ve Tarihleri (2013), Tercüman (2014), Osman Hamdi Bey'den Picasso'ya Çocuklar İçin Sanat (2015), Zaman Makinesi ile Renkli Bir Gezinti: Çocuklar İçin İstanbul Bienalleri (2015), Kullanma Kılavuzu 2.0: Türkiye'de Güncel Sanat 1975-2015 (2015), Bir Kaplumbağanın Bir Sincabın Boynunu Isırması (2015), Özgürlüğün Şantajı: Preker Hayat ve Depresif Sanat (2016), Buluntu Kitap: Edebiyat ve Gündelik Hayat Üzerine Denemeler (2017), Yakınafrika (2018), Kırılgan Kitap: Güncel Sanat Üzerine Yazılar (2019).