İstanbul Modern’in Pera’daki geçici mekan açılışını geçtiğimiz yıl “Şimdinin Peşinde” adlı koleksiyon sergisiyle yapmıştı. Yeni binasını görücüye çıkardığı bu kapsamlı sergi hala gezilebilir. Ancak gitmişken bitimine çok az kalan “Yıldız Moran: Bir Dağ Masalı” adlı Moran’ın en etkileyici fotoğraflarının yer aldığı sergiye de mutlaka girmelisiniz. Türkiye’nin profesyonel fotoğrafçılık eğitimi almış ilk kadın sanatçısı olan Yıldız Moran’ın özellikle Anadolu’da çektiği fotoğraflar etkileyici. 1950’den 1962 yılına kadar kendisini fotoğrafa adayan Moran’ın eserleri sanatsal olduğu kadar tarihi de önem taşıyor. Henüz 50’li yıllarda Anadolu’da cesurca çekilen fotoğraflar aslında biraz Moran’ın kişisel tarihine de tanıklık ediyor.
Fotoğraflarında bireyi içine doğduğu coğrafya ve çevreyle birlikte dokuyan sanatçı lirik bir izlenimcilikle kendine özgü bir alan açıyor. İnsan sevgisini “Yıldız Moran: Bir Dağ Masalı” başlığında toplatan küratör Merih Akoğul ilk defa gün ışığına çıkmış fotoğraflara da yer vermiş. Tematik olarak Anadolu, soyut, portre, gündelik hayat, İstanbul, Dünya gibi farklı alanlara dağılan 86 eser aslında Yıldız Moran’ı tanımak için bile önemli bir başlangıç oluşturuyor. Sanatçının kişisel duyarlılığı ile sanatsal sezgisini fotoğrafın dilinden aktaran sergi bugün hala güncel. Sergi 12 Mayıs tarihine kadar gezilebilir.
Yıldız Moran Kimdir?
Akademik olarak fotoğrafçılık eğitimi almasının yanı sıra çevirmenlik ve yazarlık da yapan kadın entelektüellerden birisi olan Moran Türk fotoğraf sanatının profesyonelleşmesine büyük katkı sağlamıştır. Robert Collage’da başladığı liseyi bitirmeden gittiği İngiltere’de Bloomsbury Technical Collage’dan mezun olarak döndü. Vogue dergisinde fotoğrafçılık yapmasının yanı sıra İngiliz kraliyet ailesinin de fotoğrafçılığını yaptı, John Vickers’ın asistanlığıyla reklam fotoğrafçılığı alanında kendini geliştirdi. 1953-54 yılları arasında Londra’da beş sergi açtı. 1954’te 22 yaşında döndüğü İstanbul’da Özdemir Asaf’la tanıştı ve uzun yılların ardından evlendiler. İstanbul’da ilk sergisini Maya Galeri üzerindeki stüdyosunda 1955 yılında açtı. 1962’te anne olmasının ardından fotoğraf çekmeyi bıraktı, çalışmaya devam etti. 1970, 1974, 1976, 1988 yıllarında retrospektif sergiler açtı. 1982 yılında; İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Fotoğraf Enstitüsü onur üyesi oldu. Moran, yaşamı boyunca sözlük ve çeviri çalışmalarını sürdürdü. 15 Nisan 1995’de dünyadan ayrıldı.
